Гапон
Гапон | |
Hapon | |
![]() Першае выданьне 1855 року | |
Жанр: | паэма |
---|---|
Аўтар: | Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч |
Мова арыгіналу: | беларуская |
Год напісаньня: | не пазней за 1854 |
Публікацыя: | 1855 |
Электронная вэрсія | |
![]() |
«Гапо́н» — вершаваная аповесьць Вінцэнта Дунін-Марцінкевіча, якую сучасныя літаратуразнаўцы вызначаюць як паэму. Створаная не пазьней за 1854 рок і зьяўляецца першым вялікім творам пісьменьніка, напісаным цалкам беларускай мовай[1].
Сюжэт[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Як баш нявесту прыбралі, |
|
Урывак з паэмы |
Аўтар паспрабаваў у творы паказаць умоўнасьць сацыяльнага падзелу грамадзтва[1], паказаў барацьбу героя за асабістае шчасьце, шырыню ягонай натуры, моцнае пачуцьцё чалавечай годнасьці. У творы адлюстраваныя і характэрныя сацыяльна-псыхалягічныя зьявы часу — нарастаньне стыхійнага бунту сялянаў, трагедыя рэкрутчыны, маральны заняпад фэўдальнага грамадзтва.
Малады селянін Гапон закаханы ў Кацярыну, на якую заглядаецца і аканом. Аканом, абылгаўшы Гапона перад пані, дамогся, каб таго забралі ў рэкруты. Пані, выпадкова даведаўшыся пра крыўду Кацярыны, прагнала аканома і ўзяла дзяўчыну да сябе пакаёўкай, навучыла яе чытаць і пісаць. Між тым Гапон за некалькі гадоў стаў афіцэрам. Ён прысутнічаў на камісіі па наборы рэкрутаў, куды патрапіў і былы аканом, які спрабаваў ухіліцца ад службы. Гапон дабіўся, каб аканома здалі ў салдаты. Паэма заканчваецца вясельлем Гапона і Кацярыны[1].
Выданьні[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
![Выданьне 1907 году ад першай легальнай беларускай выдавецкай суполкі «Загляне сонцэ і ў нашэ ваконцэ»](http://chped.net/https/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/%D0%93%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D0%BD_-_%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%81%D1%8C%D1%86%D1%8C_%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F.jpg/220px-%D0%93%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D0%BD_-_%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%81%D1%8C%D1%86%D1%8C_%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F.jpg)
Твор упершыню апублікаваны ў аднайменным зборніку паэзіі «Гапон», выдадзеным лацінскім шрыфтам у 1855 року ў Менску. Другое выданьне аповесьці, зьдзейсьненае таксама лацінскім шрыфтам у Санкт-Пецярбургу выдавецтвам «Загляне сонца і ў наша аконца» ў 1907 року[1].
Рукапіс аповесьці, выкананы лацінскім шрыфтам, захоўваецца ў месьце Торуні (Польшча) ва Ўнівэрсытэцкай бібліятэцы. У Беларускім дзяржаўным архіве-музэі літаратуры і мастацтва ёсьць ягоная ксэракопія[1].
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
![]() |
Вікікрыніцы зьмяшчаюць арыгінальныя матэрыялы, датычныя тэмы артыкула: |