Земляны Вал
![](http://chped.net/https/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Miensk%2C_Haradzki_Va%C5%82._%D0%9C%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%2C_%D0%93%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D0%BA%D1%96_%D0%92%D0%B0%D0%BB_%281913%29_%283%29.jpg/220px-Miensk%2C_Haradzki_Va%C5%82._%D0%9C%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%2C_%D0%93%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D0%BA%D1%96_%D0%92%D0%B0%D0%BB_%281913%29_%283%29.jpg)
Земляны Вал — гістарычная мясцовасьць у цэнтры Менску, разьмешчаная ўздоўж мескіх земляных умацаваньняў. Пачынаўся на поўнач ад Замчышча, праходзіў на захад ад Ракаўскага завулка[a], потым да вуліцы Юраўска-Завальнай, далей уніз Раманаўскай Слабадой, перасякаў Нямігу, потым ішоў на захад ад Пішчалаўскага замку і далей верхняй часткай вуліцы Трубнай[b] на вуліцу Лошыцкую[c] да вуліцы Магазыннай[d], уздоўж яе ў Мескі сад[e].
![](http://chped.net/https/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/Miensk%2C_Haradzki_Va%C5%82._%D0%9C%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%2C_%D0%93%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D0%BA%D1%96_%D0%92%D0%B0%D0%BB_%281885-1911%29_%289%29.jpg/165px-Miensk%2C_Haradzki_Va%C5%82._%D0%9C%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%2C_%D0%93%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D0%BA%D1%96_%D0%92%D0%B0%D0%BB_%281885-1911%29_%289%29.jpg)
Гісторыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
У XVI—XVIII стагодзьдзях старая частка Менску абмяжоўвалася земляным валам, і местам лічылася толькі тэрыторыя ў ягонай сярэдзіне. Межы абарончага вала да гэтага часу можна прасачыць у пляне места.
У першай палове XIX ст. вал выпраставалі, ягоныя рэшткі можна заўважыць на гістарычнай Магазыннай вуліцы. На месцы вала высадзілі ліпы і таполі. Да 1965 року паўтаравяковыя ліпы ўпрыгожвалі месцамі Юраўска-Завальную і Трубную вуліцы, але іх зьнішчылі пры рэканструкцыі места. Таполі, высаджаныя адначасна зь ліпамі на вуліцы Лошыцкай, сьпілавалі ў 1948 року.
Зь землянымі валамі маюць зьвязак такія менскія вулічныя тапонімы, як Завальная — «за валам», Загародняя[f] — «за горадам». У наш час пра існаваньне мясцовасьці напамінае вуліца Гарадзкі Вал.
Галерэя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Гарадзкі Вал на старых здымкаў
-
1885 г.
-
1906 г.
-
І. Сербаў, 6 траўня 1911 г.
-
1911 г.
-
1911 г.
-
1911 г.
-
1913 г.
-
да 1918 г.
Заўвагі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ Цяперашняя афіцыйная назва — вуліца Вызваленьня
- ^ Цяперашняя афіцыйная назва — вуліца Берсана
- ^ Перайменаваная ўладамі Расейскай імпэрыі ў Каломенскую вуліцу, цяперашняя афіцыйная назва — вуліца Сьвярдлова
- ^ Цяперашняя афіцыйная назва — вуліца Кірава
- ^ Пазьней «Губэрнатарскі сад», цяперашняя афіцыйная назва — Цэнтральны дзіцячы парк імя Максіма Горкага
- ^ Цяперашняя афіцыйная назва — вуліца Абутковая
Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Мінска. У 4 кн. Кн. 1-я. — Мн.: БЕЛТА, 2001. — 576 с.: іл. ISBN 985-6302-33-1.
- Шыбека З., Шыбека С. Мінск: Старонкі жыцця дарэв. горада / Пер. з рускай мовы М. Віжа; Прадмова С. Станюты. — Менск: Полымя, 1994. — 341 с. [1] асобн. арк. карт.: іл. ISBN 5-345-00613-X.
- Жучкевич В. А. Улицы помнят: История, события, люди в названиях улиц и площадей города-героя. — Мн., 1979.